Wat is slaapapneu?

Slaapapneu is een slaapstoornis waarbij de ademhaling herhaaldelijk stopt tijdens de slaap. De ademstops duren langer dan 10 seconden, ofwel een 3-tal ademteugen, waarna de persoon in kwestie wakker wordt door een schok. Deze schok waarschuwt het lichaam voor een nakend zuurstofgebrek.

Ademstops komen bij iedereen voor. In principe vormt het geen probleem dat ze zich voordoen, maar is het eerder de frequentie ervan die alarmerend kan zijn. Bij 1 tot 5 ademstops gedurende een volledige nacht is er niets aan de hand. Worden er 5, 10 of meer ademstops per uur vastgesteld, dan kan dit wel problematisch zijn.

Wat is het verschil tussen centrale en obstructieve apneu?

We onderscheiden twee soorten slaapapneu, namelijk obstructieve en centraal slaapapneu.

Centrale slaapapneu

Een relatief weinig voorkomende vorm is centrale slaapapneu. In dit geval stopt de ademhaling door het gebrek aan prikkels naar de ademspieren vanuit het ademhalingscentrum in de hersenen. Er vindt geen luchtverplaatsing meer plaats en men kan bijgevolg niet meer ademen.

Obstructieve slaapapneu

Een andere soort is obstructieve slaapapneu. In dit geval verslappen de spieren in de keelholte tijdens de slaap. Dit zorgt ervoor dat de luchtwegen worden afgesloten en de ademhaling stopt. Is de ademhaling langer dan 10 seconden belemmerd? Dan spreken we over obstructieve apneu (volledige keelafsluiting) of hypopneu (gedeeltelijke keelafsluiting).

Wat is de oorzaak van slaapapneu?

Hoe krijg je nu slaapapneu? Bepaalde bevolkingsgroepen hebben hier een hogere aanleg voor. Zo komt slaapapneu vaker voor bij personen van middelbare tot oudere leeftijd, maar kunnen hier ook evengoed kinderen of tieners mee te maken krijgen. Verder komt slaapapneu vaker voor bij mannen dan bij vrouwen omwille van hun grotere spiermassa en bijgevolg grotere tongspiermassa. Bovendien beschermt het vrouwelijk hormoon oestrogeen het lichaam tegen storing van de ademhaling.

Hoe slaapapneu precies ontstaat, verschilt van persoon tot persoon en hangt af van verschillende factoren. Oorzaken die de slaapapneu in de hand werken, zijn te vinden bij roken, slaapmiddel- en/of alcoholgebruik, longafwijkingen, een te kleine keel, slappe keelwand, vergrote amandelen, neusverstopping, vernauwd gehemelte, een te korte onderkaak, chronisch hart- of nierfalen, overgewicht en erfelijke factoren.

Wat zijn de symptomen van slaapapneu?

Het meest voor de hand liggende symptoom van slaapapneu is snurken, maar dit moet zich niet noodzakelijk voordoen om met slaapapneu te worden gediagnosticeerd.

In eerste instantie kunnen er zich zeer vage klachten manifesteren die geleidelijk aan evolueren naar ernstigere symptomen van slaapapneu, zoals:

Ademstops van 10 à 30 seconden
Snel vermoeid zijn
Prikkelbaarheid en karakterveranderingen
Seksuele problemen
Slaperigheid overdag
Hoofdpijn ’s ochtends
’s Nachts veelvuldig opstaan om te plassen
Concentratieproblemen
Geheugenstoornissen
Hoge bloeddruk
Hartkloppingen
Hartritmestoornissen

Hoe weet ik of ik slaapapneu heb?

De vaakst voorkomende symptomen van slaapapneu staan hierboven opgesomd, maar het is perfect mogelijk dat je zelf geen klachten ervaart en toch met meerdere ademstops per nacht te maken krijgt. Vaak wordt dit vastgesteld door de partner. Is dit het geval, dan raden we steeds aan om een arts te raadplegen. Naast waargenomen ademstops zijn ook heel luid snurken of een niet-verkwikkende slaap alarmbellen om jezelf te laten onderzoeken.

Kan je genezen van slaapapneu?

Het antwoord op deze vraag is ja. Patiënten met slaapapneu kunnen hiervan genezen, maar dit is steeds afhankelijk van de specifieke oorzaak. Soms zijn er veroorzakende factoren, zoals vergrote amandelen, die met het verwijderen ervan de slaapapneu laten verdwijnen. Vaak is dit iets complexer en kan de oorzaak niet zo eenvoudig worden vastgesteld of is er sprake van een samenloop van oorzaken. In dit laatste geval moet een passende behandeling worden gebruikt om de aanwezige klachten aan te pakken.

Hoe verloopt een slaaponderzoek?

Om de patiënt een geschikte behandeling voor te stellen, is bij een vermoeden van slaapapneu een correcte diagnose van groot belang. Maar hoe verloopt zo’n slaaponderzoek precies?

Het slaaponderzoek gebeurt in het ziekenhuis, in een éénpersoonskamer onder camerabewaking, aan de hand van een polysomnografie. Tijdens dit onderzoek worden de hersensignalen, ademhalingssignalen, hartsignalen en signalen van de lichaamshouding en beweging geregistreerd. Ook wordt er een cardiogram genomen en wordt het zuurstofgehalte in het bloed gemonitord. Concreet bevestigt de verpleegkundige een meettoestel op de borst van de patiënt en kleeft elektroden op het gezicht en het hoofd. Deze elektroden meten de aanwezige hersenactiviteit en registeren alle nodige gegevens. De ademhaling door de mond en neus wordt gecontroleerd a.d.h.v. een neusbrilletje. Dit gaat na wanneer en hoelang men precies stopt met ademhalen. Sensoren op de borstkas volgen de hartslag op.

Eens alle apparaten zijn geïnstalleerd, mag de patiënt zich ontspannen en op het gewone uur gaan slapen. Gedurende de nacht worden de geregistreerde gegevens via monitorschermen door de aanwezige verpleegkundigen opgevolgd. De wekker mag ook hier op het gewone uur worden gezet. Eens de patiënt ontwaakt, worden alle elektroden opnieuw verwijderen en mag men het ziekenhuis verlaten. Dit onderzoek bezorgt de arts(en) een zeer volledig ziektebeeld en veel informatie over de slaap. Binnen de twee weken na het onderzoek mag je een diagnose verwachten.

Wat is de behandeling bij slaapapneu?

Het positieve nieuws is dat ene patiënt volledig van slaapapneu verlost kan raken of de hinder tot een minimum kan beperken. Wat te doen tegen slaapapneu? Afgestemd op de specifieke situatie van de patiënt zijn er verschillende manieren om deze aandoening te behandelen.

CPAP-behandeling

CPAP, of continuous positive airway pressure, is een doeltreffende therapie waarbij de patiënt ’s nachts een masker of CPAP-apparaat draagt. Met dit slaapapneu apparaat kan de patiënt normaal ademhalen, maar het toestel zorgt voor een continue verhoogde druk in de luchtwegen zodat de mond- en keelholte worden opengehouden.

MRA of beugel

Bij milde vormen van slaapapneu kan een op maat gemaakte MRA, mandibulair repositie apparaat, een oplossing bieden. Een MRA is een bitje of mondbeugel die de onderkaak naar ovren houdt. Op deze manier zorgt de beugel voor een verbeterde doorgang van de luchtwegen waardoor de zuurstofopname gegarandeerd blijft.

Aanpassen van de levensstijl

Bepaalde vormen van slaapapneu kunnen worden behandeld door voldoende lichaamsbeweging en sport, stoppen met roken, beperken van alcoholgebruik en slapen op de zij (positietherapie).

Operatie

Wanneer anatomische afwijkingen te zien zijn, zoals vergrote amandelen, is het aangewezen om over te gaan tot een operatie en zo de doorgang van de luchtweg te verbeteren.

Wetenschappelijk onderzoek

Op het vlak van wetenschappelijk onderzoek naar slaapapneu is er momenteel heel wat in beweging. Een lopende Europese studie, waar pneumoloog dr. Pevernagie bij betrokken is, is Sleeprevolution. Dit onderzoek gaat na hoe men op een zo efficiënt mogelijke manier slaaponderzoek kan uitvoeren.